Print Friendly, PDF & Email

Sommaire du cours de botanique et phytothérapie

.

Référentiel d’action thérapeutique

Socio-écologie végétale :

  • Les plantes des milieux extrêmes
  • Les plantes alimentaires

.

La pharmacopée :

  • Terpènes
  • Alcaloïdes
  • Saponines
  • Stérols
  • Flavonoïdes
  • Quinones
  • Tanins
  • Acide salicilique
  • Vitamines

.

Formes galéniques et Posologie :

PlantesMed

.

https://cueilleurs-sauvages.ch/comment-reconnaitre-les-plantes-sauvages/

.

L’ère primaire. Plantes primitives – reproduction aquatique
  • Thallophytes (algues, champignons, lichens)
  • Cormophytes (mousses, sphaignes, hépatites)
  • Rhizophytes (vasculaires) : Fougères, lycopodes, prèles)
  • A.1 les Algues
  • A.2 les Champignons
  • A.3 les Lichens
  • A.4 les Mousses
  • A.5 les Fougères
  • A.6 les Prèles
  • A.7 les Lycopodes

.

L’ère secondaire : Conifères ou Gymnospermes (600 espèces) – graines

if, sapin,, genévriers, épicéas

  • B.1 les conifères primitifs, Ginkgo, 
  • B.2 les pinacées, Pins, 
  • B.3 les Cupressacées, cyprès
  • B.4 les Chlamidospermes

.

L’ère tertiaire : les plantes à fleurs. Angiospermes – double fécondation

.

Les Monocotylédones – formule 3
  • C.1 archaïques : Arum, Palmier, Cocotiers ..
  • C.2 les Liliacées : Liliacées, Tulipe, Ail, Jacinthe, Muguet, Plantago …
  • C.3 les Zinzibéracées (rhizome)
  • C.4 tropicales : Broméliacées (épiphytes) …
  • C.5a évoluées : les Graminées (Blé avoine, Riz, Mais …)
  • C.5b les Orchidées (10 000 espèces) mycotrophes

NB. quelques toxiques : Colchique, Vératre …

.

Les dicotyléones apétales

1/ à fleurs unisexuées (chatons): Amentifères (900 espèces), le monde des arbres

  • D.1 les Betulacées
  • D.2 les Salicacées
  • D.3 les Juglandacées
  • D.4 les Fagacées
  • D.5 les Urticales : Orties
  • D.5a les Moracées
  • D.5b les Ulmacées : Orme
  • D.5c les Urticacées
  • D.5d les Cannabinacées : Houblon, Chanvre
  • D.6 les Santalales : Gui

.

.

2/ à fleurs hermaphrodites :

  • E.1 les Polygonacées (600 espèces) : Rhubarbe, Oseille, Sarrasin, Polygonums
  • E.2 les Pipéracées
  • E.3 les Chénopodiacées (600 espèces) : Betterave, Epinards
  • E.4a les Caryophyllacées : (2000 espèces) : Œillets, Silènes, Cactus
  • E.4b les Nyctaginacées
  • E.5 les Cactacées
  • E.6 les Aristolochiacées

.

.

Les dicotyléones dialypétales

Les Thalamiflores

F.1 – les dialycarpiques à pétales nombreux

  • F.1a les Renonculacées (1500 espèces) : Aconit, Clematite, Pulsatilla, Pivoines, Nigelle …
  • F.1b les Berbéridacées
  • F.1c les Ménispermacées
  • F.1d les Nymphéacées

.

F.2 – les dialycarpiques ligneuses à essences :

  • F.2a les Magnoliacées : Magnolias, Nénuphars, Lotus, Nepenthes
  • F.2b les Monimiacées : Boldo
  • F.2c les Myristicacées : Muscade, Onagre
  • F.2d les Lauracées : Lauriers 
.

F.3 les Pariétales :

  • F.3a les Papavéracées (300 espèces) :  Coquelicots, Pavots, Chelidoine, Fumeterre
  • F.3b les Crucifères (4000 espèces) 
  • F.3c les Violacées (1000) Violette
  • F.3d les Droséracées
  • F.3e les Passifloracées
  • F.3f les Cucurbitacées

.

F.4 les Malvales primitives :

  • F.4a Cacaoyers, Kolatiers … Hypericum
  • F.4b les Tiliacées
  • F.4c les Malvacées (1500 espèces à mucilage) Mauve, Guimauve, Hibiscus, Cotonniers, Cacao et Kola
  • F.4d les Euphorbiacées (10 000 espèces) : Crotons, Ricin, Manioc, Poinsettia

.

G. Les Disciflores

  • G.1a les Rutacées  
  • G.1b les Citronniers : Citron, Orange …
  • G.2 les Géraniacées : Géraniums
  • G.3 les Tropoéolacées : Capucines
  • G.4 les Linacées : Lin
  • G.5 les Erythroxylacées : Cocaïer
  • G.6 les Hippocastanacées : Marronnier
  • G.7 les Polygalacées : Senega
  • G.8 les Celastracées : Fusain d’Europe
  • G.9 les Iliacées : Houx
  • G.10 les Ramnacées : Bourdaine
  • G.11 les Ampélidacées : Vigne
  • G.12 les Anacardiacées: Noix de Cajou

.

H . Les Caliciflores

  • H.1a les Rosacées (3000 espèces – chapitre spécifique): Fraisiers, Aigremoine, Pommiers …
  • H.1b – les Hamamelidacés
  • H.1c – les Platanacées
  • H.2 les Saxifragacées
  • H.3 les Crassulacées
  • H.4 les Fabacées (13000 espèces – chapitre spécifique): Acacia, Mimosa, Trèfles, Haricots …
  • H.5a les Myrtacées
  • H.5b – les Lythracées
  • H.5c – les Combrétacées
  • H.6 les Apiacées ou Ombellifères (chapitre spécifique) : Apium grav., Hedera helix, Ginseng …

.

Les dicotyléones gamopétales

I. Pentacycliques

  • I.1 les Ericacées
  • I.2 les Primulacées
  • I.3 les Plumbaginacées
  • I.4 les Styracacées

.

J. Tétracycliques superovariées

  • J.1 les Oléacées
  • J.2a les Gentianacées
  • J.2b les Strychnos
  • J.2c les Loganiacées
  • J.3 Apocynacées et Asclépiadacées
  • J.4 les Convolvulacées
  • J.5 les Borraginacées
  • J.6 les Solanacées (chapitre spécifique)
  • J.7 les Scrofulariacées
  • J.8 les Labiées (chapitre spécifique)

.

K. Tétracycliques inférovariés

  • K.1 les Campanulacées
  • K.2 les Rubiacées
  • K.3 les Caprifoliacées
  • K.4a les Valérianacées
  • K.4b les Dipsacacées
  • K.5a les Astéracées ou Composées (chapitre spécifique)
  • K.5b – les Ambrosiacées

.

PhytoTHérapie

.

Liste des principales plantes traitées dans notre herbier :

Noms latins              famille homéo. éventuelle        famille botanique

————————————————————————————-

Abies nigra                                  (na)                        conifère

Absinthium artemisia                  (cu)

Aconit napelus                             (s)                         renonculacée

Actea racemosa                           (s)

Adonis vernalis                            (as)                       renonculacée

Aegopodium podagraria

Aesculus hippocastanum             (s)

Agaricus muscarius                     (pb)                       champignon

Agave americana                         (ge)

Agrimonia eupatoria                    (mg)

Ailanthus glandulosa                   (hg)

Ajuga reptans                               (al)                       labiée

Alchemilla vulgaris                      (mg)

Alfalfa                                          (ka)                       fabacée

Allium cepa                                  (s)                        liliacée

Allium sativum                             (as)                       liliacée

Alnus rubra                                 (mg)

Aloe socotrina                              (s)

Althaea officinalis                        (ca)

Ambrosia artemisiaefolia              (s)

Amni visnaga

Ampelopsis quinquefolia            (mg)

Amygdala amara                         (ac)

Anacardium orientale                  (am)

Anagalis arvensis                        (am)

Ananassa sativa                                                         broméliacée

Anantherum muricatum              (hg)

Anchusa officinalis

Anethum graveolens

Angelica archangelica                (na)

Anhalonium                                (zn)

Anthemis nobilis

Apium graveolens                      (ca)

Apocynum cannabinum             (as)

Araucaria

Arbutus unedo                            (al)

Arctium lappa                             (mg)                         astéracée

Arenaria rubra

Aristolochia clematitis                (na)

Arnica montana                          (hg)                          astéracée

Artemisia abrotanum                  (na)

Artemisia vulgaris                       (cu)

Arum maculatum                         (si)

Arundo donax                              (si)

Asa foetida                                  (au)

Asclepias tuberosa                     (hg)

Asparagus off.                            (ca)

Asperula odorata                        (mg)

Aspidium filix mas                       (ca)                          fougère

Astragalus mollesinus                 (ag)

Avena sativa                                (zn)                          graminée

.

Balsanum peru                            (sn)

Balsanum tolutanum                   (sn)

Bambusa

Baptisia tinctoria                         (as)

Belladona                                    (ca)                          solanacée

Bellis perennis                             (hg)                          astéracée

Berberis vulgaris                          (al)

Beta vulgaris

Betonica off.                                 (s)

Betula pubescens                                                      betulacée

Boldus                                         (na)

Boletus satanas                          (pb)

Borrago officinalis                      (mg)

Bougmancia                                (ca)

Brunella vulgaris

Bryonia alba                                (ph)

Bryophyllum calycinum

Bupleurum falcatum

Buxus sempervirens                   (au)

.

Cactus grandiflorus                    (zn)

Cajuputum                                  (na)

Caladium seguinum                   (am)

Calamintha grandiflora

Calendula officinalis                   (hg)

Calluna vulgaris

Caltha palustris                           (ag)

Camphora                                   (as)

Cannabis indica                          (zn)

Cannabis sativa                          (ca)

Capsicum annum                       (au)

Cardamine pratensis

Carduus benedictus                    (mg)

Carduus marianus                       (mg)

Carpinus betulus

Carum carvi                                 (al)

Caryophillum                               (sn)

Cassia alata                                  (s)

Cassia angustifolia                       (al)

Castanea vesca                           (cu)

Cedrus libani

Cercis siliquastrum

Cetraria islandica                         (sn)

Chaerophyllum sativum

Chamomilla                                  (na)

Cheiranthus cheiri                        (ca)

Chelidonium majus                      (ph)

Chenopodium ambrosoides

Chenopodium anthelminthicum   (ph)

Chimaphila umbellata                   (al)

China rubra                                   (as)

Cicuta virosa                                 (cu)

Cina artemisia                               (cu)

Cineraria maritima                         (pb)

Cinnamomum zeylanicum             (si)

Citrus aurantium                            (ac)

Citrus vulgaris                                (ac)

Citrus decumana                            (ac)

Clematis erecta                              (si)

Coca                                              (ba)

Cocculus indicus                           (am)

Cochlearia off.                                (hg)

Coffea cruda                                  (s)

Colchicum autumnale                    (as)

Colocynthis                                    (mg)

Columbo                                        (am)

Combretum                                    (ph)

Conium maculatum                        (au)

Convallaria maialis                         (ph)

Coprah (la noix de Coco)

Coriandrum sativum

Cornus sanguinea                         (as)

Corrigiola littoralis

Corydalis formosa                         (au)

Corylus avellana

Crataegus oxyacantha                  (ge)

Crocus sativus                               (na)

Croton tiglium                                 (s)

Cuminum ciminum

Cupressus lawsonia                       (na)

Cupressus sempervirens

Curcuma xanthoriza                       (as)

Cyclamen europaeum                    (na)

Cydonia vulgaris                             (fe)

Cymbopogon nardus

Cynara scolymus                            (s)

Cynoglossum officinale                  (na)

Cypripedium pubescens                 (na)

Cytisus laburnum                           (ba)

.

Daucus carota                                 (al)

Delphinium

Dianthus caryophyllus

Digitalis purpurea                            (as)

Dioscorea                                        (mg)

Dipsacus sylvestris

Drosera                                            (cu)

Duboisia                                           (ca)

Dulcamara                                       (na)

.

Ebettaria cardamomum

Ecbalium elaterium

Echinacea angustifolia                  (ge).                  astéracée

Echium vulgare

Elaeis guincensis                           (au)

Epigea repens                                (al)

Equisetum arvense                                                     prèle

Equisetum hiemale                         (si)                        prèle

Ephedra vulgaris                            (io)

Erica cinerea

Erigeron canadense                       (fe)

Erodium cicutarium                        (ka)

Eryngium maritimum                      (al)

Erysimum vulgare                          (si)

Eucalyptus globulus                      (as)

Eupatorium                                    (ca)

Euphorbia pilulifera                        (hg)

Euphrasia off.                                 (s)

Evonymus atropurpureus               (al)

Exogonium purga

.

Fagopyrum                                      (s)

Fagus sylvatica                               (ph)

Ferula glauca                                  (au)

Ficus carica                                    (ph)

Foeniculum vulgare

Fraxinus exelsior                             (na)

Fucus vesiculosus                           (io)                      algue

Fumaria off.                                     (ka)

.

Galega officinalis                             (mg)

Galeopsis tetrahit

Galium aparine                                (as)

Gelsemium                                      (mn)

Gentiana lutea                                 (ka)

Geranium maculatum                      (ka)

Geum urbanum

Ginkgo biloba                                 (na)                     (conifère)

Glechoma hederacea                     (mg)                    labiée

Glycyrrhiza glabra                           (s)                       fabacée

Gnaphalium                                     (s)

Gratiola off.                                      (s)

Grindelia robusta                             (ph)

.

Hamamelis virginica                        (fe)

Hedeoma pulegioides                     (mg)

Helianthus annuus                           (fe)

Helleborus niger                              (ba)                    renonculacée

Helonias dioica                                (mg)

Hepatica triloba                               (ph)

Heracleum spondylium                    (al)

Hieracium pilosella

Hordeum vulgare                             (zn)                    graminée

Hura braziliensis                              (ph)

Hydrastis canadensis                      (ka)

Hydrocotyle asiatica                        (mg)

Hyosciamus                                     (ça)                    solanacée

Hypericum perfolatum                     (hg)

Hyssopus off.                                   (sn)                    labiée

.

Iberis amara                                     (na)

Ignatia amara                                   (na)

Ilex aquifolium                                   (s)

Illicium anisatum                               (na)

Inula helenium                                  (mg)

Ipecacuana                                       (ph)

Ipomea                                              (al)

Iris florentiana                                   (ph)

.

Jaborandi                                        (mn)

Jalapa                                              (mg)

Jasminum officinale.                                                   oléacée

Juglans regia                                   (s)

Juncus effusus                                 (al).                     poacée

Juniperus communis                       (ch)                    conifère

Juniperus sabina                             (na)                      conifère

.

Kalmia latifolia                                 (al)

.

Lactuca virosa                                 (ba)                     astéracée

Laminaria digitale                            (io).                       algue

Lamium album                                (mg)                      labiée

Lamium amplexicaule                                                  labiée

Lamium galeobdolon.                                                   labiée

Lamium maculatum.                                                    labiée

Lamium purpureum

Lampsana communis                     (ka)

Larix

Lathyrus sativus                             (pb)

Lavandula spica

Lavandula vera                               (na)                      labiée

Ledum palustre                              (al)

Leonorus cardiaca                         (hg)                       labiée

Leptandra virginica                        (ph)

Levisticum off.

Ligustrum vulgaris

Lilium tigrinum                               (mg)

Linaria vulgaris                               (s)

Linum usitatissimum                      (ca)

Lobelia inflata                                (am)

Lonicera caprifolium                      (ba)

Luffa

Lupulus (Humulus lupulus)              (s)

Lychnis githago                              (pb)

Lycopodium clavatum                     (al)

Lycopus europaeus

Lycopus virginicus                           (io)

Lysimachia vulgaris

Lythrum salicaria                             (as)

.

Mahonia                                           (al)

Malva sylvestris                               (mg)

Mancinella                                        (hg)

Mandragora                                      (ca)                     solanacée

Marrubium vulgare                           (sn)                      labiée

Melaleuca viridiflora

Melilotus officinalis                            (s)

Melissa off.                                       (hg)                     labiée

Mellittis melissophyllum

Mentha aquatica

Mentha arvensis

Mentha piperita                               (am)                     labiée

Mentha pulegium                                                         labiée

Mentha rotundifolia                                                     labiée

Mentha sylvestris                                                         labiée

Mentha viridis                                                               labiée

Menyanthes trifoliata

Mercurialis perennis                         (na)

Millefolium                                        (hg)

Momordica balsamina                      (al)

Morus nigra

Myrrha                                              (au)

Myrrhis odorata

Myrtus communis                            (ph)

.

Nasturtium aquaticum                     (ge)

Nepeta cataria                                 (na)                      labiée

Nerium oleander                              (pb)

Nuphar luteum                                (mn)

Nux moschata                                 (ba)

Nux vomica                                      (s)

.

Ocinum basilicum                            (ca)                      labiée

Oenanthe crocata                            (cu)

Olea europea

Ononis spinosa                                (al)

Opuntia  (Cactus opuntia)               (mg)

Origanum majorana                         (na)                      labiée

Origanum vulgare

Orthosiphon stamineus

Oryza sativa                                     (zn)                      graminée

Ornithogalum umbellatum               (ag)

Osmonda regalis.                                                          fougère

.

Paeonia                                            (s)

Paliurus spina christi

Papaver rhoeas

Papaver somniferum                        (ba)

Paris quadrifolia                                (ge)

Passiflora incarnata                          (cu)

Pelargonium

Petroselinum sativum                      (hg)

Peucedanum ostruthium

Physalis alkekenge                          (ca)                     solanacée

Physostigma                                    (mn)

Picea

Pimenta acris

Pimpinella anisum                          (na)

Pinus sylvestris                              (ca)

Piper methysticum                         (na)

Piper nigrum                                   (au)

Platanus orientalis                          (ka)

Plumbago littoralis                          (al)

Podophyllum peltatum                    (s)

Polygonatum vulgare

Polygonium bisorta

Polygonum aviculare                      (si)

Polytricum commune                                                 mousse

Populus tremula / nigra                  (al)

Potentilla reptans

Primula off.                                     (na)

Prunus spinosa                              (ph)

Prunus virginica                              (ph)

Psoralea bituminosa                      (hg)

Pulsatilla pratensis                         (si)                       renonculacée

Pyrus malus                                   (ph)                      rosacée

.

Quassia amara                                (zn)

Quercus pedonculata                     (al)

Quillaya panama                             (am)

.

Ranunculus bulbosus                     (s)

Raphanus sativus niger                  (na)

Ratanhia                                          (al)

Rauwolfia serpentina                      (au)

Rhamnus frangula                           (s)

Rhamnus cathartica                        (s)

Rheum officinale                             (mg)

Rhododendron ferruginosum          (na)

Rhus toxicodendron                        (hg)

Ribes rubrum

Robinia pseudo-acacia                   (s)

Rosa canina                                    (s)

Rosmarinus off.                              (hg)

Rubia tinctoria

Rubus villosus                                (s)

Rumex crispus                              (am)

Ruscus aculeatus

Ruta graveolens                             (si)

Sabal serrulata                              (na)

.

Salix alba

Salvia off.                                       (si)

Salvia pratensis

Salvia sclarea

Sambucus nigra                            (cu)

Sanguinaria canadensis                (ph)

Sanguisorba off.

Sanicula europaea                         (si)

Saponaria off.                               (am)

Sarsaparilla                                   (am)

Satureia hortensis

Saxifraga granulata                       (al)

Scrofularia nodosa                        (si)

Scutellaria galericulata                 (io)                         labiée

Secale cornutum                          (pb).                       champignon parasite

Sedum telephium                         (ac)

Senecio aureus                             (fe)

Senega                                         (am)

Sequoia gigantea                                                      conifère

Sium angustifolium

Solanum lycopersicum                 (ca)                      solanacée

Solanum nigrum                           (ca)

Solanum oleraceum                     (ca)

Solanum tuberosum                     (ca)

Solidago virga aurea                      (s)

Sorbus domestica

Spartium junceum                         (mn)

Spinacia oleracea

Spiraea ulmaria                             (ac)

Spiranthes automnalis                   (ca)

Stachys palustris                                                       labiée

Stachys sylvatica                                                      labiée

Stellaria media                               (si)

Sticta pulmonaria                           (s)

Stramonium                                   (ca)

Strophantus                                  (ph)

Symphoricarpus racemosus         (as)

Symphytum                                   (ca)

Syringa vulgaris

Syzygium jambolanum                  (ph)

.

Tabacum                                       (am)

Tamarindus indica                         (as)

Tanacetum vulgare                        (cu)

Taraxacum dens leonis                 (ph)

Taxus baccata                               (hg)

Teucrium marum                           (na)

Teucrium scorodonia                     (si)

Thea chinensis                               (s)

Thlaspi bursa pastoris                   (na)

Thuya occidentalis                        (na)

Thymus serpillum                          (cu)

Thymus vulgaris

Tilia tomentosa                              (ag)

Trifolium pratense                          (hg)

Trigonella                                        (si)

Triticum repens                              (al)

Triticum vulgare                             (zn)

Tropoeolum majus

Turnera                                          (na)

Tussilago farfara                            (si)

.

Ulmus campestris                          (s)

Urtica dioica

Urtica urens                                   (s)

Ustilago maïdis                            (pb)                      champignon

Uva ursi                                        (al)                       éricacée

.

Vaccinum myrtillus                       (al).    éricacée

Vaccinum vitis idaea

Valeriana officinalis                       (na)

Vanilla planifolia                           (mg)

Veratrum album                            (as)

Verbascum thapsus                     (am)

Viburnum prunifolium                  (mg)

Vinca minor                                  (na)

Viola tricolor                                (mg)

Viscum album                              (pb)

Vitis vinifera

.

Xanthium strumarium                    (ca)

Yucca filamentosa                         (hg)

Zea mais                                       (na)

Zingiber off.                                  (am)

Zizyphus jujuba

 : 

Inscrivez vous à notre newsletter !

Vous appréciez les articles de notre site ?

Vous vous intéressez à la santé naturelle et à la médecine fonctionnelle ?

Laissez nous votre email pour recevoir toutes les semaines des articles, des infos et des conseils